Jak działa bilansowanie energii elektrycznej przez zakłady energetyczne?

W świecie rosnącej popularności instalacji fotowoltaicznych i odnawialnych źródeł energii coraz częściej pojawia się pojęcie bilansowania energii elektrycznej. Ale co właściwie oznacza to pojęcie i jakie ma znaczenie dla prosumentów, czyli właścicieli instalacji OZE? W tym artykule wyjaśniamy, jak działa bilansowanie energii przez zakłady energetyczne i dlaczego jest ono kluczowe dla stabilności całego systemu elektroenergetycznego.

🔄 Czym jest bilansowanie energii?

Bilansowanie energii to proces ciągłego utrzymywania równowagi pomiędzy produkcją a zużyciem energii elektrycznej w sieci. W praktyce oznacza to, że w każdej sekundzie ilość energii wprowadzonej do sieci musi odpowiadać ilości energii pobieranej przez odbiorców.

Zakłady energetyczne – a konkretnie Operator Systemu Przesyłowego (w Polsce: Polskie Sieci Elektroenergetyczne – PSE) – odpowiadają za zapewnienie tej równowagi. W przeciwnym razie dochodzi do wahań napięcia, awarii, a nawet blackoutów.

☀️ Jak bilansowanie wpływa na właścicieli instalacji fotowoltaicznych?

Prosument, czyli osoba produkująca energię z instalacji PV i wprowadzająca ją do sieci, korzysta z mechanizmu tzw. net-billingu (od 2022 roku). W tym modelu energia oddana do sieci jest rozliczana pieniężnie, a środki trafiają na tzw. konto prosumenckie.

Jednak to właśnie zakład energetyczny musi zbilansować tę energię – uwzględniając jej zmienność w ciągu dnia i zależność od warunków pogodowych. Gdy wielu prosumentów oddaje prąd do sieci jednocześnie (np. w słoneczne południe), a zużycie jest niskie – pojawia się ryzyko przeciążenia sieci. Stąd tak ważne jest zarządzanie popytem, magazynowanie energii i rozwój systemów inteligentnych.

🔃 Bilansowanie energii w układzie trójfazowym

W przypadku instalacji fotowoltaicznych przyłączonych do sieci w układzie trójfazowym niezwykle istotny jest równomierny rozkład obciążeń pomiędzy fazy. Dzieje się tak dlatego, że zakłady energetyczne rozliczają energię osobno dla każdej fazy – nie następuje automatyczne bilansowanie międzyfazowe w ramach jednego licznika.

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli Twoja instalacja fotowoltaiczna z trójfazowym falownikiem produkuje łącznie np. 6 kW, to sposób rozliczenia zależy od faktycznego zużycia na poszczególnych fazach.

Przykład:
Jeśli w danym momencie zużycie energii w Twoim domu wynosi
-Faza 1: 1 kW,
-Faza 2: 4 kW,
-Faza 3: 2 kW,

a inwerter dostarcza do każdej fazy po 2 kW (czyli łącznie 6 kW), to sytuacja wygląda następująco:
Faza 1: Produkcja 2 kW – zużycie 1 kW = nadwyżka 1 kW → oddana do sieci (zakładu energetycznego),
Faza 2: Produkcja 2 kW – zużycie 4 kW = niedobór 2 kW → pobrane z sieci (zakładu energetycznego),
Faza 3: Produkcja 2 kW – zużycie 2 kW = bilans zerowy → brak poboru ani oddania.

Mimo że całkowita produkcja pokrywa całkowite zużycie (6 kW), w ujęciu fazowym pojawia się eksport na jednej fazie i import na innej. Oznacza to, że prosument jednocześnie oddaje energię do sieci i ją pobiera, co może prowadzić do nieoptymalnego rozliczenia finansowego.

⚡ Dlaczego bilansowanie energii staje się wyzwaniem?

Rosnąca liczba instalacji OZE, w tym fotowoltaiki i wiatraków, powoduje większą niestabilność w systemie. Energia z OZE jest w dużej mierze niesterowalna – nie można jej zaplanować tak precyzyjnie jak z elektrowni konwencjonalnych.

Aby zapewnić stabilność systemu:

-Zakłady energetyczne muszą uruchamiać rezerwy mocy (np. elektrownie gazowe),
-Stosowane są tzw. usługi elastyczności, np. ograniczanie produkcji u prosumentów,
-Coraz częściej rozwija się rynek magazynów energii (w tym bateryjnych),
-Wprowadza się systemy zarządzania popytem (DSM – Demand Side Management).

🏠 Jak możesz się dostosować jako prosument?

Jako firma Duoeco rekomendujemy:

✅ Montaż magazynów energii – umożliwia gromadzenie nadwyżek i zwiększa autokonsumpcję,
✅ Monitorowanie produkcji i zużycia energii – inteligentne systemy zarządzania energią (EMS),
✅ Konsultację z naszym doradcą technicznym – pomożemy dobrać optymalny system bilansujący z uwzględnieniem Twoich potrzeb i profilu zużycia.

📞 Skontaktuj się z nami!

Chcesz dowiedzieć się, jak zoptymalizować swoją instalację PV pod kątem bilansowania i autokonsumpcji?
Skontaktuj się z nami – firma Duoeco pomoże Ci dobrać rozwiązania zwiększające opłacalność instalacji oraz odciążyć sieć energetyczną.

👉 Zobacz nasze realizacje
👉 Dowiedz się więcej o magazynach energii
👉 Umów bezpłatną konsultację